Leven in Frankrijk: C'est comme ça

Het is een stil huis aan de overkant. Oudere zoon en nog oudere moeder, teruggetrokken. Moeder door ziekten en hoge leeftijd aan bed gekluisterd. Zoon vertrekt 's morgens met de auto om brood te halen en keert een half uur later terug. De voordeur gaat en blijft dicht. Negen uur 's avonds, luiken dicht, alleen boven brandt nog even een lichtje.
In al die jaren heb ik met zoon niet meer dan een enkel woord gewisseld. Een enkel gebromd woord. Zo kent iedereen hen, tres réservé.
Moeder overleed ergens eind mei, vierennegentig jaar, wij waren op vakantie. Toen ik zoon condoleerde keek hij mij niet aan. Hij transpireerde hevig en zijn mollige hand was koud klam. Ik stamelde wat, c'est triste. Hij haalde zijn schouders op, forceerde een vage glimlach, c'est comme ça, he? draaide zich om en ging naar binnen.
Soms, heel soms, kwam er een mevrouw in een klein autootje langs, zijn zus, met een boodschappentasje.
Twee weken geleden is zoon overleden. Hij is uit zijn leven gestapt. Er schijnt een briefje op tafel te hebben gelegen. Koffie en brood waren onaangeroerd.
Op de rouwkaart slechts zijn naam en zijn leeftijd. Geen bezoek, geen bloemen, geen rouwdienst, belangstelling wordt niet op prijs gesteld. Ondertekend: zijn zus, ook zonder naam.
Het is een stil huis aan de overkant.
Het licht boven blijft uit.
C'est comme ça.